Hạt Tophi là gì? Mổ hạt Tophi trên bệnh nhân bị bệnh Gout

Hạt Tophi là biến chứng hay gặp của bệnh nhân bị bệnh Gout. Vậy hạt Tophi là gì? Cùng tìm hiểu về cách mổ hạt Tophi và các vấn đề xung quanh.

1. Hạt Tophi ở bệnh nhân Gout là gì?

Bệnh Gout là một dạng viêm khớp đau đớn xảy khi có quá nhiều a xit uric tích tụ bên trong cơ thể do tình trạng tăng a xit uric máu.

Khoảng 66% axit uric trong cơ thể được tổng hợp tự nhiên, còn lại là sản phẩm của quá trình phân giải purin đến từ thực phẩm giàu đạm (protein). Thận đóng vai trò điều chỉnh nồng độ axit uric bằng cách lọc thải hợp chất này ra khỏi máu. Nếu thận không thể lọc hết hoặc cơ thể sản sinh quá nhiều hoạt chất trên, tình trạng tăng axit uric máu sẽ xảy ra. Khi đó, một lượng axit uric sẽ rời khỏi máu và bắt đầu lắng đọng ở dạng muối urat thành tinh thể sắc nhọn ở khớp và mô mềm xung quanh, đồng thời gây viêm tại đây. Trong nhiều năm, số lượng tinh thể ngày càng tăng sẽ hình thành nên các hạt Tophi.

Như vậy, có thể thấy hạt Tophi không xuất hiện ngay từ đầu. Thay vào đó, những nốt sần này sẽ phát triển vào giai đoạn cuối của bệnh gout (mạn tính). Thông thường, bệnh cần khoảng 10 năm (hoặc ít hơn) kể từ thời điểm khởi phát để tiến triển thành giai đoạn này.

Theo thống kê, hạt Tophi gây ảnh hưởng cho 12-35% người bị bệnh Gout.

2. Đặc điểm của hạt Tophi

Hạt Tophi thường được biểu hiện trông giống những khối u nhỏ, phồng phát triển trên các khớp ngay dưới da.

Mặc dù phát triển bên dưới lớp da nhưng các hạt tophi vẫn có thể dễ dàng sờ và trông thấy được. Hình dạng tròn hoặc ovan, số lượng có thể từ 1 đến rất nhiều hạt. Kích thước thay đổi, có thể rất khó phát hiện (0.5 – 1mm) hoặc rất to (3-10cm).

Bên trong chúng thường chứa dịch lỏng, sệt hoặc tinh thể rắn giống tổ chức bã đậu. Qua lớp da có thể thấy màu trắng nhạt của tinh thể urat trong hạt Tophi.

Hạt Tophi có lúc có thể ở tình trạng viêm cấp làm da nóng, đỏ. Theo thời gian, chúng to dần và vỡ chảy ra chất nhão và trắng như phấn, hoặc rỉ dịch vàng. Vết lở loét da do hạt Tophi vỡ sẽ rất lâu liền, gây nhiễm trùng mạn tính. Đây là gánh nặng cho các bệnh nhân.

Bản thân các hạt này không tự gây đau nhưng bệnh nhân vẫn sẽ có cảm giác khó chịu này bởi các lý do: Khớp bị sưng hoặc tổn thương; Da bị kéo căng do hạt Tophi hình thành và xuất hiện các phản ứng viêm.

Trong các trường hợp nghiêm trọng, hạt Tophi có thể ăn mòn xương, phá hủy sụn, gây đau đớn và suy nhược cơ thể

3. Hạt Tophi và cơn Gout cấp

Các hạt Tophi thỉnh thoảng sẽ dẫn đến những đợt đau trội lên dữ dội thường được gọi là cơn Gout cấp.

Các triệu chứng điển hình cơn Gout cấp như:

– Khu vực xung quanh hạt sưng đau và nóng, mềm

– Khó cử động khớp bị ảnh hưởng trong nhiều ngày, kể cả khi cơn đau đã thuyên giảm

– Cường độ đau khớp có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt là trong vài giờ kể từ khi đợt cấp bắt đầu

– Biên độ chuyển động của khớp bị ảnh hưởng giảm đi đáng kể

4. Các vị trí phổ biến của hạt Tophi

Hạt tophi trong gout có thể hình thành ở mọi khớp, nhưng thường gặp nhất vẫn là ở:

• Bàn chân
• Đầu gối
• Cổ tay
• Ngón tay
• Gân gót chân (gân Achilles)
• Tai

Cụ thể hơn, axit uric thường tích tụ và hình thành nốt tophi ở các mô:

• Gân liên kết khớp và cơ
• Sụn quanh khớp
• Màng hoạt dịch
• Dây chằng hoặc mô mỡ
• Túi hoạt dịch (đóng vai trò “miếng đệm” giữa xương và các mô mềm khác)

Ngoài ra, đôi khi nốt tophi cũng có khả năng phát triển ở những mô liên kết ngoài khớp, chẳng hạn như:

• Củng mạc
• Tháp thận
• Van tim

5. Hạt Tophi có nguy hiểm không?

Nếu không được kiểm soát tốt, các hạt Tophi dưới da có nguy cơ phát triển càng lúc càng lớn. Chúng dẫn đến hàng loạt hệ lụy nguy hiểm như:

Nhiễm trùng, lở loét khi hạt Tophi vỡ

Chèn ép dây thần kinh gây đau và tê yếu

Phá hủy lớp sụn và gây xói mòn đầu xương

Tổn thương hoặc thậm chí là biến dạng khớp dẫn đến tàn phế

6. Chẩn đoán hạt Tophi

Các bác sĩ có thể dễ dàng nhận ra các hạt Tophi cũng như sự biến dạng của khớp bị ảnh hưởng thông qua việc khám lâm sàng và khai thác tiền sử.

Trong các trường hợp cần thiết, các bác sĩ có thể đề nghị một số phương pháp như chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) để đánh giá các hạt có kích thước lớn và mức độ thương tổn của xương, sụn khớp.

Bên cạnh đó, đôi khi thành phần bên trong nốt tophi cũng được lấy đi phân tích dưới kính hiển vi để đem lại kết quả chẩn đoán chính xác và chi tiết nhất cho tình trạng gút mạn tính, từ đó giúp bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả, phù hợp cho bệnh nhân.

7. Nguyên tắc điều trị chung hạt Tophi

Điều trị hạt tophi thường là một phần trong phác đồ chữa bệnh Gout. Tùy vào kích thước của nốt sần mà mỗi người bệnh sẽ có cách xử trí, điều trị riêng.

7.1 Đối với hạt Tophi có kích thước nhỏ

Các hạt nhỏ thường không gây đau hoặc hạn chế vận động quá mức nên việc phẫu thuật cắt bỏ nốt sần là không cần thiết. Thay vào đó, bệnh nhân có thể làm tan hạt và thu nhỏ kích thước của chúng bằng cách:

Dùng thuốc điều trị

Mục tiêu của phương pháp này là giảm lượng axit uric trong máu xuống mức 5 mg/dL hoặc thấp hơn để làm tan các hạt tophi. Các loại thuốc điều trị gút được kê toa thường là:

• Nhóm thuốc ức chế tổng hợp axit uric (allopurinol, febuxostat…)
• Pegloticase với tác dụng xúc tác quá trình chuyển hóa axit uric thành allantoin dễ tan và dễ đào thải (3)

Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể kê toa một số loại thuốc khác nhằm kiểm soát đợt cấp của gout mạn tính, bao gồm:

• Colchicine
• Nhóm giảm đau kháng viêm không steroid NSAIDs (indomethacine, ibuprofen…)
• Thuốc ức chế interleukin-1
• Corticosteroid

Thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày

Một lối sống lành mạnh, khoa học không chỉ giúp kiểm soát tốt các triệu chứng bệnh gout, bao gồm cả tophi, giảm thiểu nguy cơ bùng phát đợt cấp mà còn góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể. Chính vì vậy, bệnh nhân nên tập thói quen:

Uống đủ nước để hỗ trợ đào thải axit uric ra ngoài

Tránh ăn thực phẩm chứa đường hoặc nhiều purin (đạm)

Hạn chế hoặc tránh hẳn những thức uống chứa cồn (bia, rượu…) và đường (nước ngọt, nước trái cây đóng hộp…)

Cố gắng rèn luyện thể chất với các bài tập cường độ thấp

Duy trì trọng lượng khỏe mạnh

Xây dựng chế độ ăn uống cho người bị bệnh gout với đầy đủ dưỡng chất như tăng cường các rau củ quả, trái cây giàu vitamin C, bổ sung sữa và các sản phẩm làm từ sữa vào thực đơn hàng ngày…

7.2 Điều trị các hạt Tophi lớn

Với trường hợp nốt tophi có kích thước lớn, người bệnh có thể cần phải phẫu thuật cắt bỏ và dẫn lưu.

8. Khi nào nên mổ hạt Tophi?

Các bác sĩ sẽ mổ cắt hạt Tophi trong các trường hợp:

Không đáp ứng với thuốc: Người bệnh đã sử dụng thuốc nhưng không thể giảm đau, sưng tấy

Xuất hiện các biến chứng nguy hiểm như tiểu đường, suy thận, mỡ máu, rối loạn chức năng thận,…

Hạt tophi bị viêm loét, vỡ ra, hoại tử phải mổ để tránh bị nhiễm trùng cục bộ hoặc nhiễm trùng máu tophi

Chèn ép thần kinh

Suy giảm chức năng của gân và khớp

Cơn đau xuất hiện thường xuyên, khiến người bệnh bị giảm sút sức khỏe nghiêm trọng

Khớp xương bị xói mòn, phá hủy dần

Hạt tophi quá lớn, làm mất thẩm mỹ

Các hạt tophi vỡ ra hòa tan cùng với máu gây ra những cơn đau gút cấp

9. Các phương pháp mổ hạt Tophi

Tùy thuộc vào từng mức độ của bệnh cũng như ảnh hưởng của hạt Tophi, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp. Một số phương pháp được áp dụng như phẫu thuật cắt bỏ Tophi, phẫu thuật hợp nhất khớp, phẫu thuật thay khớp.

9.1 Phẫu thuật cắt bỏ hạt Tophi

Với phương pháp này, bác sĩ sẽ rạch vết mổ trực tiếp ở những nơi có hạt Tophi, sau đó loại bỏ và làm sạch vùng Tophi vừa mổ.

9.2 Phẫu thuật hợp nhất khớp

Nếu hạt Tophi đã phá hủy các khớp vĩnh viễn, bác sĩ sẽ thực hiện nối các khớp hợp nhất lại với nhau. Cách làm này sẽ giúp người bệnh giảm đau và phần khớp tại đó được ổn định hơn. Tuy nhiên phẫu thuật hợp nhất khớp này có thể gây hạn chế vận động và khiến các khớp kém linh hoạt.

9.3 Phẫu thuật thay khớp

Đây là phương pháp nặng nhất đối với các bệnh nhân bị gout. Các bác sĩ sẽ tiến hành thay khớp nhân tạo cho bệnh nhân để giảm đau và duy trì việc vận động hàng ngày.

10. Quy trình mổ hạt Tophi

Vô cảm: Bác sĩ sẽ tiến hành gây tê hoặc gây mê để làm bệnh nhân không đau khi mổ

Loại bỏ hạt Tophi: Phẫu thuật viên sẽ rạch da, cắt bỏ, nạo vét tối đa hạt Tophi. Cố gắng không gây tổn thương các cấu trúc khớp và tổ chức phần mềm quanh khớp.

Hợp nhất khớp hoặc thay thế khớp: Được thực hiện khi người bệnh có chỉ định

Ghép da: Bác sĩ sử dụng thủ thuật ghép da để đẩy nhanh quá trình lành vết thương và ngăn ngừa khả năng viêm loét tại chỗ sau mổ Gout

Khâu phục hồi, đặt dẫn lưu

11. Chăm sóc sau mổ hạt Tophi

Sau mổ hạt Tophy, sẽ tạo thành một khoang rỗng lớn, hay bị tụ dịch tại đây. Vì hạt Tophi thường nằm ngay sát dưới da nên khi lấy bỏ Tophy, vùng da che phủ còn lại này thường rất mỏng, dễ hoại tử do thiểu dưỡng. Các tổ chức còn sót lại của hạt Tophi sau mổ sẽ bị đùn ra liên tục tại miệng vết thương, làm vết mổ lúc nào cũng trong tình trạng rỉ dịch lâu khô.

Nhìn chung so với mổ u mỡ, u bã đậu hay u bao hoạt dịch thông thường thì mổ hạt Tophi khó khăn hơn rất nhiều khi chăm sóc hậu phẫu. Vết mổ dễ bị nhiễm trùng và lâu lành. Ngoài ra người bệnh cần phải kiêng cữ nhiều trong các sinh hoạt hàng ngày. Đồng thời hạt tophi có thể xuất hiện trở lại ở nhiều vị trí khác.

Tùy từng trường hợp, người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn của thầy thuốc để quá trình hồi phục diễn ra nhanh nhất.

12. Điều trị mổ hạt Tophi ở đâu tốt?

Hiện nay có rất nhiều cơ sở y tế thực hiện phẫu thuật cắt hạt Tophi. Tuy nhiên bạn nên chọn các bác sĩ có chuyên môn cao, bệnh viện, phòng khám uy tín để được đảm bảo điều trị tốt nhất.

Bác Sĩ Luân có nhiều năm kinh nghiệm trong phẫu thuật cắt hạt Tophi và nhiều tiểu phẫu thuật ngoại khoa khác nhau. Bạn hoàn toàn có thể yên tâm khi điều trị bệnh tại phòng khám của Bác sĩ Luân, địa chỉ: Đối diện UBNN xã Bình Định, Yên Lạc, Vĩnh Phúc.

Quy trình khám và phẫu thuật hạt Tophi tại Bác Sĩ Luân:

Bước 1: Trước hết bệnh nhân sẽ được thăm khám trực tiếp với Bác sĩ Luân để xác định có chỉ định mổ hay chưa.

Bước 2: Thực hiện các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh cần thiết cho cuộc phẫu thuật.

Bước 3: Tiến hành phẫu thuật trong hệ thống phòng mổ vô khuẩn.

Bước 4: Hoàn thành phẫu thuật, bệnh nhân được kê đơn, theo dõi và tư vấn sau mổ.

Bước 5: Kết thúc dịch vụ, tất toán ra viện

Ưu điểm khi phẫu thuật tại Phòng khám

⇒ Phẫu thuật với đội ngũ bác sĩ giỏi, trình độ chuyên môn cao và nhiều năm kinh nghiệm thực tiễn sẽ xử lý hạt Tophi triệt để, hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm trùng để lại sẹo, tính thẩm mỹ cao.

⇒ Thực hiện tại hệ thống phòng mổ vô khuẩn, đảm bảo an toàn cho người bệnh và thuận lợi cho ca mổ.

⇒ Sắp xếp lịch mổ nhanh chóng, ngay sau khi bệnh nhân đồng ý phẫu thuật.

⇒ Chi phí hợp lý, phòng khám áp dụng mức giá mang lại lợi ích cao nhất cho khách hàng.

Quý bệnh nhân có nhu cầu tư vấn và điều trị hạt Tophi bệnh Gout, xin hãy liên hệ với Bác sĩ Luân. Số điện thoại/Zalo 0395621593 hoặc Fanpage Bác sĩ Luân – Bệnh viện Yên Lạc để được hỗ trợ.

Bác sĩ Nguyễn Văn Luân