Hiện nay, có hai loại xét nghiệm Covid-19 chính đó là Test nhanh kháng nguyên và xét nghiệm sinh học phân tử realtime RT-PCR. Mỗi phương pháp lại có những ưu nhược điểm khác nhau. Tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh, diễn biến lâm sàng mà sử dụng một hay cả hai loại xét nghiệm trên.
1. Test nhanh kháng nguyên là gì?
Test nhanh kháng nguyên là xét nghiệm chẩn đoán nhanh giúp phát hiện sự hiện diện protein đặc hiệu của virus (hay còn gọi là kháng nguyên) COVID-19 có trong mẫu dịch đường hô hấp của người bệnh (dịch tỵ hầu, dịch tiết đường hô hấp). Các kháng nguyên sẽ được phát hiện khi virus SARS-CoV-2 đang nhân lên với số lượng nhất định.
Đây là phương pháp đơn giản, dễ thực hiện, có kết quả nhanh chỉ sau 15-30 phút, cho phép nhanh chóng phát hiện người nhiễm bệnh. Tuy nhiên Test nhanh kháng nguyên có độ chính xác không cao
2. Xét nghiệm PCR là gì?
Xét nghiệm sinh học phân tử realtime RT-PCR là phương pháp xét nghiệm xác định sự hiện diện của virus thông qua phát hiện vật liệu di truyền của virus SARS-CoV-2. Phương pháp này hiện đang được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới với độ chính xác rất cao.
Thông thường, xét nghiệm realtime RT-PCR có thể cho ra kết quả trong khoảng 4-6 giờ trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, thời gian trả kết xét nghiệm Covid-19 bao lâu còn tùy thuộc vào từng đơn vị thực hiện cùng nhiều yếu tố như kỹ thuật lấy mẫu, cách bảo quản, thời gian vận chuyển, số lượng mẫu được xét nghiệm.
2. Mức độ hiệu quả của Test nhanh kháng nguyên và xét nghiệm PCR trong chẩn đoán Covid-19
Với phương pháp test nhanh kháng nguyên
Mức độ hiệu quả của xét nghiệm test nhanh kháng nguyên phụ thuộc một số yếu tố như thời gian từ khi phát bệnh, nồng độ virus trong mẫu bệnh phẩm, kỹ thuật lấy mẫu bệnh phẩm, chất lượng của thuốc thử trong que thử…vv
Do đó, việc thực hiện test nhanh kháng nguyên có thể gặp phải một số trường hợp người bệnh mới mắc COVID-19, lượng virus chưa nhân lên với số lượng lớn, dẫn tới kết quả test nhanh âm tính trong khi họ đã mắc bệnh.
Ngoài ra, nhiều trường hợp test nhanh còn cho kết quả dương tính giả nếu các kháng thể trên que thử nhận ra các kháng nguyên của virus khác không phải kháng nguyên của COVID-19, như virus gây ra cảm cúm thông thường.
Test nhanh tuy đã được cải thiện nhưng test vẫn có độ nhạy và độ đặc hiệu thấp. Kết quả dương tính giả và âm tính giả tương đối. Vì vậy, phương pháp này không dùng để xác định bệnh nhân có nhiễm bệnh hay không mà phải dùng phương pháp realtime RT-PCR để khẳng định kết quả.
Xét nghiệm nhanh phát hiện kháng nguyên thường dùng để hỗ trợ sàng lọc, giám sát, phát hiện mắc COVID-19 ở các vùng có nguy cơ cao. Từ đó giúp khoanh vùng các trường hợp bệnh nhân nghi nhiễm để áp dụng biện pháp xư trí phù hợp.
Với phương pháp realtime RT-PCR
Phương pháp này được chỉ định cho người bị phơi nhiễm trong 21 ngày hoặc dùng theo dõi quá trình điều trị các bệnh nhân đã nhiễm Covid-19.
Trên thực tế có nhiều trường hợp xét nghiệm COVID-19 cho kết quả 2 -3 lần đầu là âm tính, lần tiếp theo lại dương tính. Lý giải về điều này, có 2 lý do: Thứ nhất, những ngày đầu mới nhiễm bệnh, số lượng virus nhân lên chưa đủ lớn và xuất hiện nhiều trong dịch đường hô hấp. Mặc dù cơ thể đã nhiễm bệnh nhưng vẫn cho kết quả xét nghiệm âm tính. Thứ hai, do kỹ thuật lấy mẫu, điều kiện lấy mẫu chưa chuẩn, quá trình vận chuyển, bảo quản mẫu xét nghiệm không đúng cách nên kết quả xét nghiệm không chính xác. Chính vì vậy, xét nghiệm tìm virus SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật realtime RT-PCR phải làm ở các cơ sở có đầy đủ điều kiện chuẩn về phòng ốc, máy móc, chuyên môn bác sĩ cũng như kỹ thuật viên.
Quý bệnh nhân có nhu cầu tư vấn sức khỏe trực tuyến, xin hãy liên hệ với Bác sĩ Luân. Số điện thoại/Zalo 0395621593 hoặc Fanpage Bác sĩ Luân – Bệnh viện Yên Lạc để được hỗ trợ.
Bác sĩ Nguyễn Văn Luân