Ngộ độc sắn (khoai mì) là một tình trạng cấp cứu. Sau đây là Phác đồ điều trị ngộ độc sắn (khoai mì) ở trẻ em do Bệnh viện Nhi đồng 1 phát hành năm 2020.
Sắn (khoai mì) có hai loại:
• Sắn (khoai mì) lương thực là khoai mì thường, có vị ngọt. Độc tố ở vỏ, đầu, ngộ độc thường do chế biến không đúng cách
• Sắn (khoai mì) cao sản làm nguyên liệu cho công nghiệp chứa nhiều độc tố, có vị nhẫn. Độc tố có ở cả ở củ mì, nên rất dễ gây ngộ độc nếu ăn phải.
Độc tố sắn (khoai mì) là Glucoside: 93-96% là Linamarozit, 4-7% là Lotostralorit. Trong sắn (khoai mì) thường hàm lượng Glucoside vào khoảng 20-30 mg/kg, và trong sắn (khoai mì) cao sản là 60-150 mg/kg. Khi bị thủy phân ở dạ dày các Glucoside này sẽ cho acid cyanhydric, hấp thụ vào máu ức chế men Cytochrome oxydase gây ức chế hô hấp, ngạt tế bào.
1. Phác đồ chẩn đoán ngộ độc sắn (khoai mì) ở trẻ em
Lâm sàng:
Ăn sắn (khoai mì) cao sản hoặc sắn (khoai mì) thường: số lượng, cách chế biến.
Sau khi ăn 3 – 6 giờ: nôn ói, đau bụng.
Nặng: khó thở, thở nhanh sâu, co giật, hộn mê, trụy mạch.
Cận lâm sàng:
Trong trường hợp suy hô hấp:
• SaO2 bình thường
• Co-oxymetrie bình thường
• Khí máu: toan chuyển hóa.
• Tăng acide lactic.
• lon đồ.
• Xquang phổi.
• Điện tim đồ nếu có rối loạn nhịp tim.
• Đinh lượng Cyanide máu (+).
2. Phác đồ điều trị ngộ độc sắn (khoai mì) ở trẻ em
• Hỗ trợ hô hấp: thở oxy, giúp thở.
• Chống sốc nếu có.
• Rửa dạ dày, than hoạt tính.
• Sodium thiosulfate: khi có biểu hiện nặng như suy hô hấp, rối loạn tri giác, sốc
Thuốc: Sodium thiosulfate có gốc sulfur sẽ gắn kết với cyanide trở thành phức hợp thiocyanate không độc thải ra theo nước tiểu.
Liều Sodium thiosulfate 25% 1,65ml/kg (hay Sodium thiosulfate 8% 3-5 mL/kg) TTM chậm qua bơm tiêm, không quá 3-5ml/phút. Truyền nhanh gây ói, đau khớp.
Lập lại nửa liều trrrn liều sau 30 phút -1 giờ nếu chưa cải thiện tốt.
• Toan chuyển hóa nặng: Bicarbonate.
• Theo dõi: Mạch, huyết áp, nhịp thở, màu da, SaO2, nhịp tim, tri giác, co giật, mỗi giờ trong giai đoạn đầu và sau đó mỗi 2-4 giờ trong 48 giờ.
3. Phòng ngừa ngộ độc sắn (khoai mì)
Không ăn khoai mì cao sản, khoai mì đắng. Đối với khoai mì thường: lột vỏ, ngâm nước vài giờ, đun sôi với nhiều nước, mở nắp lúc sôi.
Quý bệnh nhân có nhu cầu tư vấn sức khỏe trực tuyến, xin hãy liên hệ với Bác sĩ Luân. Số điện thoại/Zalo 0395621593 hoặc Fanpage Bác sĩ Luân – Bệnh viện Yên Lạc để được hỗ trợ.
Bác sĩ Nguyễn Văn Luân